Evaluatie project Prebatus, Saint-Louis Senegal

Stichting bouw voor bouw heeft een donatie van €5000 gedaan voor dit prachtige project.

Hieronder volgt een verslag van Leo de Ruijsscher.

Baobab of apenboom krachtig symbool van Afrika

Inleiding

Als PUM (programma uitzending managers) expert heb ik diverse missies uitgevoerd naar landen in ontwikkeling. Bij een van die missies in 2017 heb ik een jonge Senegalese architecte geholpen met computer tekenen in 3D. Wat mij trof was de grote ambitie en de wil om te slagen in een wereld die nog steeds wordt gedomineerd door mannen. De kans van slagen leek mij groot gezien de prestigieuze prijs die ze in 2012 had gewonnen bij de United Nations, zijnde een voorbeeld voor jonge ondernemende vrouwen in Senegal. Tijdens mijn bezoeken werd het mij allengs duidelijk dat zonder hulp van buitenaf het niet eenvoudig zou zijn om het architectenbureau wat ze dreef verder te ontwikkelen. Belangrijk voor deze ontwikkeling was het onderkomen. In Nederland ben ik via een vriend in contact gekomen met de stichting bouwvoorbouw. Een stichting die is opgericht door een groep ondernemers die vanuit hun studententijd een bijdrage aan de wereld wilde leveren. Allen bouw gerelateerd gebruikt de stichting de slogan “leg uw tweede steen in de derde wereld”. Deze stichting heeft een bedrag ter beschikking gesteld voor het bouwen van een bescheiden kantoor voor het architectenbureau. Hoewel iedere missie anders is ten aanzien van cultuur en omstandigheden lijkt het mij toch zinvol de weg die is afgelegd om het project te laten slagen in beeld te brengen. Hierin zijn ervaringen en leermomenten opgenomen die in het vervolg van pas kunnen komen. Een tweede reden om dit project in gang te zetten is mijn sterke overtuiging dat mensen in het algemeen geholpen zijn bij lokale ontwikkelingen. Het geeft zelfvertrouwen, eigenwaarde en maakt dat de lokale bevolking mee profiteert van deze ondernemersgeest en de daaruit voortkomende ontwikkelingen.

Aminata Diagne voor haar bureau Prebatus

Kennismaking met de mensen achter de stichting bouwvoorbouw

Inhoud

Ontwerp
Grondstuk
Bouwrijp maken
Grondwerk
Fundering
Buitenmuren
Kolommen
Dak
Het project is weer in gang getrokken
Deur
Pleisterwerk
Eindconclusie
Woord van dank

Brug in Saint louis van Architect Eiffel

Ontwerp

Het ontwerp zoals hieronder aangegeven voor een klein kantoor. De locatie is Saint-Louis de voormalige hoofdstad van Senegal circa 250km boven Dakar de huidige hoofdstad.

Grondstuk

Haast een jaar heeft het geduurd om een stuk grond te vinden waar het kantoor op gerealiseerd kon worden. Het ziet er desolaat uit maar het zal zeker mee evalueren in de huidige ontwikkeling van Saint-Louis. Een regio waar gebouwd gaat worden vraagt om een architecten bureau.

Leermoment 1. Alle inzet was gefocust op het bouwen van een nieuw kantoor. Aangenomen dat er wel een grondstuk beschikbaar zou zijn? Het heeft bijna een jaar geduurd voor dat deze locatie voorhanden kwam. Bij een volgend project is het verstandig om eerst de beschikbaarheid van bouwgrond te onderzoeken.

Bouwrijp maken

In eerste instantie was de gedachte, een paar struikjes weghalen. Later bleek er veel meer onder de grond dan boven de grond te zitten!

Grondwerk

Zeker in droge landen verdwijnt het groen boven de grond snel, maar de wortels zijn hard en het met de hand weghalen (zie de historische hakbijl) is een hele klus.

Leermoment 2. Bij het opstellen van het bouwbudget is het verstandig van tevoren een bedrag te reserveren voor het verwijderen van boomwortels. Leidingen e.d. zijn niet aanwezig maar moeten in principe ook worden meegenomen in de te verwachten werkzaamheden. Bij een volgend project is het verstandig om hiervoor een bedrag te reserveren.

Fundering

Een voordeel is dat er geen heiwerk hoeft te worden uitgevoerd. Het op staal bouwen vraagt wel om een stevige fundering (ondergrond).

Leermoment 3. Vergewis je van voldoende water op de bouwplaats. In dit geval moest al het water per kleine jerrycans worden aangevoerd. Dit is kostbaar. Bij een volgend project tevens een bedrag reserveren voor het aanvoeren van water.

Buitenmuren

In tegenstelling tot onze twee steens spouwmuur wordt hier gewerkt met hollow blocks een beproefde methode. Slim is het eerst metselen en ruimte houden voor de kolommen. Dat bespaart hout voor het maken van de bekisting. Hout, cement en betonijzer zijn dure bouwmaterialen, alles moet worden ingevoerd en over grote afstanden getransporteerd.

Kolommen

Zoals reeds vermeld, weinig hout voorhanden, dus steigerplanken als bekisting. Dan het ijzerdraad dat de zaak bij elkaar moet houden.
Met kunst en vliegwerk wordt er toch gebouwd. De bouw is weliswaar erg traditioneel maar daardoor met veel vernuft en jarenlange ervaring.

Dak

Ongelofelijk hoe men gebruik maakt van takken om een steiger te bouwen. Geen veiligheid schoenen en een helm. Kan me toch niet onttrekken aan het gevoel dat je met weinig middelen toch kan bouwen. Weliswaar bij ons met veel hulpmiddelen en dus in een korte tijd maar uiteindelijk we houden die tijd niet over, sterker nog we komen steeds meer tijd te kort!

Leermoment 4. Bij ons betaal je pas als de aannemer een bouwfase heeft afgerond. Daar heeft men geen geld, dus zal je eerst moeten betalen voor er iets gedaan kan worden. Veel is gebaseerd op vertrouwen in plaats van controle. Het is dus zoeken naar een balans. Betalen maar niet te veel in een keer.

Leermoment 5. Zorg voor een voortschrijdende betaling. Als de bouw stopt is het moeilijk om het werk weer in gang te krijgen en kost het juist meer geld.

Het project is weer in gang getrokken

Terugkijkend naar leermoment 5, hoe krijg je de juiste balans in de betalingen. Stuur je teveel komt er wellicht niets van de grond. Ben je te traag dan stop de bouw en probeer het dan maar weer vlot te trekken. Uiteraard blijkt tevens de begroting veel te rooskleurig opgesteld maar we komen een eind. Stenen (hollow Blocs) worden zelf gemaakt! Materialen zijn duurder dan de arbeid, maar ook dat verandert snel.

Deur

Voor de opslagruimte is de in de fabriek gemaakte stalen deur aangekomen. Ook is nu goed te zien dat de binnenwanden zijn afgewerkt en de vloer is aangebracht.

Pleisterwerk

De deur van de opslagruimte is geplaatst en het pleisteren van de buitengevel is gestart. Probleem blijft het verkrijgen van voldoende water op de bouwplaats. Er is nog onderzocht of er een bron kon worden geslagen maar dat is erg kostbaar. Het wachten is op de verdere ontwikkeling van dit deel van de stad.

gebruikelijke centrale watervoorziening

Eindconclusie

Een mooi maar enerverend traject! Het meest belangrijke aspect heeft zeker een parallel met het bouwen in het algemeen. Namelijk het grondstuk wat bepalend is voor het ontwerp van het gebouw. Niet alleen de afmeting en vorm maar zeker de ligging ten opzichte van de zon en overwegende windrichting. Het ontwerp is duidelijk aangepast aan het uiteindelijk verkregen grondstuk. Uiteraard had dat veel implicaties op de uitvoering, de bouwtijd als het financiële kader. Maar een geslaagd eindresultaat!

Woord van dank

Mede namens Aminata Diagne van Prebatus veel woorden van dank aan eenieder die heeft meegewerkt aan het realiseren van het kantoor. Speciaal de stichting bouwvoorbouw draag ik als Aminata een warm hart toe, zonder hun financiële gift was dit niet mogelijk geweest.